Een game spelen als therapie. Het klinkt haast te mooi om waar te zijn. Toch worden games steeds vaker gebruikt in behandeling van kinderen en jongeren. Game therapie is laagdrempelig, toegankelijk, en sluit perfect aan bij hun belevingswereld. Therapeutische technieken worden spelenderwijs aangeleerd. We spelen speciale computerspellen met biofeedback of neurofeedback. In de spellen leer je om rustig te blijven, óók – of eigenlijk juist – als het spannend wordt. Op die manier kom je steeds verder in het spel.
Onderzoek naar game therapie
Steeds meer wetenschappelijke onderzoeken tonen de effectiviteit van game therapie aan. In Nederland wordt o.a. door het Trimbos Instituut en de Radboud Universiteit Nijmegen onderzoek gedaan naar games. Praktijkeigenaar Angela Schuurmans begon in 2014 met onderzoek naar het gebruik van games in de behandeling van kinderen en jongeren. Zij testte voor haar masteronderzoek de emotie-regulatie game Dojo en voor haar promotieonderzoek het meditatiespel Muse. Beide games worden nu bij Calm Kids ingezet in behandeling.
Game therapie = leuk!
Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat twee dingen het meest van invloed zijn op de effectiviteit van een behandeling, namelijk de motivatie van het kind en de relatie tussen het kind en de behandelaar. Door de toevoeging van het game-element aan behandeling zijn kinderen vaak bijzonder gemotiveerd. Game therapie voelt namelijk helemaal aan niet als therapie! Daarnaast kunnen games zorgen voor een positieve relatie tussen het kind en de behandelaar. Samen spelen schept namelijk een band.
Niet denken, maar doen
Terwijl kinderen bij traditionele therapie vaak leren over problemen, gaan zij bij game therapie juist aan de slag met hun problemen. Hierdoor hoeven ze minder na te denken en leren ze door het te doen. Deze manier van leren voelt veel natuurlijker aan voor kinderen. Bovendien is het veel leuker.
Een bekend probleem van traditionele therapie is dat er een verschil zit tussen wat kinderen weten en wat ze daadwerkelijk doen in het dagelijks leven. Tijdens het spelen van de games worden emoties als blijschap, angst en frustratie echt beleefd. Kinderen zijn blij als ze winnen, boos als ze verliezen en gefrustreerd als het telksens nét niet lukt.
In de virtuele spelwereld kunnen kinderen oefenen hoe ze om kunnen gaan met deze gevoelens. Ze leren hoe ze angst, boosheid en frustratie kunnen herkennen en hoe ze rustig kunnen blijven. Door dit vaak te oefenen in het spel wordt de kans groter dat ze in hun dagelijks leven op dezelfde manier reageren wanneer ze deze emoties voelen.
Muse
Muse is een neurofeedback meditatiespel dat kinderen leert hoe ze kunnen ontspannen. Vooraf zorgen we samen dat we rustig worden. Dit kan door naar een geleide meditatie te luisteren of samen een ontspanningsoefening te doen. Dan pakken we Muse erbij en kiest het kind in welke virtuele omgeving het wilt oefenen, bijvoorbeeld het strand, het regenwoud of een woestijn. De gekozen wereld verschijnt op de iPad voor een stiltemeditatie die een paar minuten duurt.
Muse is vrij verkrijgbaar, maar alleen in het Engels. Voor meer informatie, ga naar www.choosemuse.com.
Neurofeedback
Met neurofeedback kun je hersenactiviteit trainen. Tijdens het spelen van Muse dragen kinderen een hoofdband die de hersenactiviteit meet. Deze hoofdband berekent hoe ontspannen of gespannen het kind is. Ben je ontspannen dan is het rustig en lekker weer. Op het strand bijvoorbeeld hoor je dan zachte golven en wind. Wanneer je echt heel ontspannen bent zul je zelfs af en toe vogelgefluit horen. Maar wanneer je onrustig bent of er komen steeds gedachten bij je op, dan komen er harde golven en steekt er een stormachtige wind.
Tijdens het spelen van Muse krijgen kinderen dus direct feedback op hun spanningsniveau door te luisteren naar de wind en de golven. Hoewel we deze meditatiessessies wel stiltemeditatie noemen, is het tijdens het spelen van Muse dus eigenlijk nooit helemaal stil. 😉
Concentreren kun je leren
Tijdens de meditaties kunnen kinderen aan het weer al een beetje horen hoe goed ze zich ontspannen. Na afloop krijgen kinderen een overzicht van hun spanningsniveau van moment tot moment. Een lijndiagram geeft per seconde aan of je hersenen kalm, neutraal of actief waren. Hoe langer je kalm was tijdens de sessie, hoe meer punten je scoort. Als je het heel goed doet win je awards, bijvoorbeeld wanneer je minimaal één vogel per minuut weet te scoren. Zo leren kinderen om spanning bij zichzelf te herkennen. Dit is vaak nog verrassend moeilijk. Kinderen leren niet alleen hoe ze zich kunnen ontspannen, maar trainen ook hun zelfinzicht en vermogen om signalen van stress op tijd te herkennen.
Kinderen krijgen scoreformulieren waarop ze hun scores bijhouden. Na elke sessie kleuren ze in een balk hun puntenaantal in. Concentreren kun je leren, en dat zien kinderen terug wanneer ze na meerdere sessies steeds nieuwe highscores behalen. Dit spelelement werkt voor kinderen ontzettend motiverend om goed hun best te doen tijdens de meditatiesessies.
Wetenschappelijke onderzoeken naar Muse
Dojo
Dojo is een biofeedback emotie-regulatie game waarbij kinderen leren om hun emoties te herkennen en onder controle te houden. In de virtuele game-wereld bevinden zich drie kamers met trainingen en spellen, die elke op een emotie gericht zijn: angst, frustratie en boosheid. In de spellen worden de emoties opgewekt, zodat kinderen tijdens het spelen kunnen oefenen om rustig te blijven in stressvolle situaties.
Biofeedback
Bij biofeedback krijg je feedback op je lichamelijke spanningsniveau, bijvoorbeeld door het meten en zichtbaar maken van de hartslag. Kinderen vinden het vaak heel interessant om hun eigen hartslag terug te zien op een computerscherm.
Het spel Dojo berekent het spanningsniveau van de speler op basis van de hartslag. Dit spanningsniveau is zichtbaar in de avatar van het spel. Is de hartslag – en dus het spanningsniveau – laag, dan is de avatar blauw. Gaat de hartslag – en dus ook de spanning – omhoog, dan kleurt de avatar paars, of zelfs rood. Net als bij neurofeedback leren kinderen op een simpele manier hoe ze hun lichamelijke spanning kunnen herkennen en zich weer kunnen ontspannen.
Biofeedback in de game Dojo
Op de bovenstaande foto’s is goed te zien hoe de biofeedback bij het spel Dojo werkt. Op de eerste foto is de hartslag laag, de avatar is blauw en het balletje wat de speler met de muis beweegt is klein. Op de tweede foto is de hartslag van de speler omhoog gegaan, de avatar is rood en het balletje groeit. De derde foto laat zien waarom kinderen tijdens het spelen hun best doen om hun hartslag omlaag te krijgen: wanneer je de randen van het doolhof raakt ontploft het balletje en ben je af. Dat wil je natuurlijk niet!
Op deze manier worden kinderen gemotiveerd om de ontspanningstechnieken die ze hebben geleerd toe te passen. Door rustig adem te halen kunnen ze ervoor zorgen dat hun hartslag omlaag gaat, waardoor het balletje kleiner wordt en de avatar blauw. Dit is de enige manier waarop ze verder kunnen komen in het spel, en het spel uitspelen willen ze natuurlijk allemaal 🙂
You must be logged in to post a comment.